Kuzey Kıbrıs Alternatif Turizm Rehberi Köy-Çiftlik Turizmi

Siz değerli okurlarım da takdir edersiniz ki kentsel yaşamın yaygınlaşması, bazı çevresel, sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir. Bu dinamikler ise, seyahat eden kişilerin neden birçoğunu kent sakinlerinin oluşturduğunu bir nebze açıklamaktadır. AB üyesi ülkelerde yapılan bir çalışmaya göre, her 10 kişiden 4’ü apartmanda ikamet etmektedir. Apartman’da ikamet eden kişi sayısı %66,5 oranla en çok İspanya’da görülmektedir.  

Kalabalık şehirlerde bilhassa apartmanlarda, ikametin yoğun olduğu bölgelerde, bölge sakinlerinin gerek yerel halk ile gerekse doğa ile etkileşimi oldukça azalmaktadır. Buna ekonomik krizler, yükselen enflasyon oranları, artan kalabalık nedeniyle meydana gelen trafik sorunları, eğitimli kişi sayısının artması nedeniyle çalışma ortamlarında artan rekabet, stres ve kaygılar gibi nedenlerde eklenince birçok insan için tatil/seyahat yapmak, artık ciddi bir ihtiyaç haline gelmiştir. 

Yukarıda genel olarak değinilen nedenler, kişilerin yaşam kalitesinin ve hayattan beklentilerinin önemli oranda etkilenmesine neden olmuştur. Bunun bir sonucu olarak insanlar yerel halk ve doğa ile etkileşimi arar, kısa bir süre de olsa teknolojiden, ardı ardına yükselen binalardan, gürültüden uzaklaşmak ister hale gelmiştir. İşte tam da bu nedenlerden ötürü nüfusları iyice azalan, hatta bazılarının terk edildiği, terk edilmeyenlerin de nüfusunun büyük çoğunluğunu yaşlıların oluşturduğu köyler bir süredir birçok yabancı turistin yeni gözdesi haline gelmiştir.

Son dönemlerin en çok ilgi gören alternatif turizm formlarından birisi olan Köy&Çiftlik Turizminin Kuzey Kıbrıs için de uygulanabilir bir alternatif turizm çeşidi olacağını değerlendirmekteyim. Doğal kaynakları bakımından oldukça zengin olan Kuzey Kıbrıs’ta hâlâ orijinal formunu büyük ölçüde koruyan köylerimiz mevcuttur.     

Kuzey Kıbrıs’ta Köy&Çiftlik Turizmini uygulamanın ve yaygınlaştırmanın, bilhassa işsizlik sıkıntısı yaşamakta olan gençlerimize olmak üzere yerel halka iş imkânı sağlama ve bölgesel kalkınmaya katkıda bulunma, bunların yanı sıra yerli üretime odaklanma sağlayarak piyasada para sirkülâsyonunu artırma, ithal ürünlere olan bağımlılığın azalmasına katkıda bulunma ve fiyat rekabeti sağlama gibi birçok ekonomik; doğanın ve çevrenin korunmasına, yeşil alanların artmasına, bitkilerin ve hayvanların nesillerinin korunmasına yönelik önleyici tedbirler alımını teşvik ederek bitki ve hayvan çeşitliliğinin artmasına ve muhafazasına büyük ölçüde katkıda bulunma gibi çevresel; bazı geleneksel ve/veya unutulmaya yüz tutmuş el işlerimizin korunmasına, hem yerel halkın kendi içerisindeki hem de yerel halk ile turistler arasındaki sosyal iletişimin ve etkileşimin artmasına katkıda bulunma gibi kültürel, birçok olumlu etkisi olacaktır.

Peki Köy&Çiftlik Turizmi kapsamında neler yapılabilir? Öncelikle bu projenin uygulanması kapsamında turistlere kalacak yer bakımından tahsis edilecek belirli sayıdaki köy evlerimiz (örneğin 15 adet) tadil edilmelidir. Bu ihtimalin mümkün olmaması hâlinde Kıbrıs mimarisine uygun kerpiç veya taş evlerin yapımı uygun olacaktır. Köy&Çiftlik Turizminin doğa ile iç içe bir turizm formu olması nedeniyle çevre iyileştirme çalışmalarının yapılması büyük önem arz etmektedir. Örneğin süratle ağaç fidan dikim çalışmaları yapılmalı, kuş türlerinin artırılması kapsamında kuşlara doğal ortamda yuvalar temin edilmeli ve kuşların üremeleri desteklenmeli, doğal ortamın hayvanların ihtiyaçlarını karşılayacak bir düzeye ulaşmasına dek çeşitli hayvanlara (kuş, ördek, kaz, tavuk, horoz, sincap, kedi, köpek, kirpi, yılan, kertenkele, tavşan vs.) su ve yem tedariki yapılmalıdır. Su kuyuları temin edilmeli, organik sebze ve meyve türlerinin üretimine başlanmalıdır. Küçük bir köy pazarı kurulmalı, turistlere köyde yetişen ürünler sunulmalıdır. Hatta köyde bir şarap müzesinin veya şarap mahzeninin tesis edilmesinin büyük bir ilgi odağı olacağına eminim.

Köy&Çiftlik Turizmi kapsamında birçok faaliyette bulunulabilir. Örneğin turistlerin, rehber köylülerimiz öncülüğünde hellim yapımı, zeytin toplama ve taş fırınlarda pişirilmek üzere börek, çörek, ekmek, pide yapımı gibi faaliyetlerde bulunmaları sağlanabilir. Yine deneyimli ve bilgi sahibi köylülerimiz tarafından turistlerin, sepet yapımı, halı dokuma, lefkara işi gibi el sanatlarımızla buluşmaları ve yapımlarında bulunmaları sağlanabilir. Buna ek olarak köyde küçük çaplı festivaller düzenlenebilir, folklor gösterileri düzenlenebilir, sanat derneklerimizde sayıları giderek artan sanatkârlarımızın ve sanatseverlerimizin el emeği göz nuru her türlü el işlerinin satılmasına imkân tanınabilir. Bunların yanı sıra köye çiftlikler kurulabilir ve hatta uygun olması hâlinde yapay göletler ve şelaleler de tesis edilebilir. Turistlerle birlikte icra edilecek çiftlik faaliyetleri kapsamında hayvanlara yem verilmesini, hayvanların otlatılmasını ve süt sağımını sayabiliriz. Kuzey Kıbrıs’ın ikonu eşeklerimiz veya faytonlar vasıtasıyla turistlerin yakın mesafelere ulaşımının sağlanmasının oldukça uygun olacağını düşünüyorum. Köyün yapısına ve mimarisine uygun, balık ürünlerinin de mönüsünde yer alacağı bir restoranının hizmet vermesi ve balıkçılığın bu vesileyle desteklenmesi de sağlanabilir.

Sevgili okurlarım, bir sonraki yayında buluşuncaya dek sevgi, barış ve huzur dolu bir hafta diliyorum. 

Elif ABİÇ

PhD Turizm ve Konaklama İşletmeciliği

Girne Amerikan Üniversitesi/Kuzey Kıbrıs