AFGANİSTAN BARIŞ SÜRECİNDE ATEŞKES ÇIKMAZI

KATAR'DA DEVAM EDEN AFGANLAR ARASI DOĞRUDAN BARIŞ MÜZAKERELERİNDE AFGAN HÜKÜMETİ ATEŞKESİN SÜRATLE SAĞLANMASINI BEKLERKEN TALİBAN SİLAHLI GÜCÜNÜN VARLIĞINI BİR KOZ OLARAK KULLANMAK NİYETİNDE AFGANİSTAN HALKI, ÜLKEDE BÜYÜK YIKIMA YOL AÇAN İÇ SAVAŞIN SONA ERMESİNİ ÜMİTLE BEKLERKEN ATEŞKESİN ZAMANLAMASI DA DAHİL OLMAK ÜZERE SİYASİ SİSTEMİN BİÇİMİ, TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER DÜZENİ GİBİ BİRÇOK KONUYA DAİR ANLAYIŞLARDA DERİN FARKLILIKLAR VAR

Afgan hükümetinin müzakere heyeti üyeleri, BM, Avrupa Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı, NATO yetkilileri ile bazı ülkelerin dışişleri bakanları 12 Eylül'de Katar'ın başkenti Doha'da başlayan Afganlar arası müzakerelerin açılışında şiddetin azaltılmasına ve ülke genelinde kalıcı ateşkesin süratle sağlanmasına vurgu yaptı.
Taliban buna rağmen ateşkesin daha sonraki görüşmelerdeki tartışmaların bir parçası olacağını belirterek silahlı gücünün varlığını bir koz olarak kullanmak niyetinde olduğunu göstermiş oldu. Önümüzdeki günlerde de ABD'nin her iki taraf üzerindeki baskısı devam edecek gibi görünse de Taliban, ateşkesin grubun müzakere masasındaki yaklaşımını zayıflatacağını savunarak şimdiye kadarki görüşmelerde Afganistan'daki çatışmalar ve şiddet olaylarının sürdürülmesini bir koz olarak kullanmakta kararlı görünüyor.
Taliban ve ABD'nin yaklaşık 18 aylık müzakereleri sürerken BM Taliban’ın bazı üst düzey üyelerini kara listeden çıkardı. ABD ile Taliban arasında 29 Şubat 2020’de Katar’ın başkenti Doha’da yapılan anlaşmayla birlikte Taliban, Afganistan hapishanelerinde tutulan 400 “tehlikeli” üyesinin de aralarında olduğu 5 binden fazla üyesinin serbest bırakılmasını sağlamayı ve özellikle bu kapsamda, Hakkani örgütü lideri Celaluddin Hakkani'nin oğlu Enes Hakkani'yi Afgan Ulusal Güvenlik Başkanlığı’nın hapishanesinden kurtararak Katar'a götürmeyi başardı.
Taliban ateşkesi kabul ettiğinde, bu ateşkesin uzatılması için uluslararası toplumun baskısının artacağından endişe ediyor. Ayrıca, Taliban, müzakerelerin başarısız olması durumunda, bu süreç boyunca devam eden ateşkeste üyelerinin savaşma motivasyonunu kaybetmesinden de korkuyor.
SİYASİ SİSTEM HEDEFLERİ FARKLI
Afgan hükümeti ile Taliban arasındaki kırmızı çizgilerin birbirinden çok uzak olduğu göz önüne alındığında, ilk yüz yüze görüşmeler beklenenden çok daha iyiye doğru gidiyor, ama Afgan halkı dünyanın en ölümcül savaşlarından biri olarak nitelendirilen çatışmaların sona ereceğini ümitle beklerken ateşkesin zamanlaması da dahil olmak üzere siyasi sistemin biçimi, temel hak ve özgürlükler düzeni gibi birçok konuya dair anlayışlarda derin farklılıklar var. Bunun yanı sıra Katar'da başlayan ve Afganistan İslam Cumhuriyeti temsilcileri ile daha önce "terörist grup" veya "isyancı" olarak nitelenen ve "Afganistan İslam Emirliği" olarak bilinen Taliban üyeleri arasındaki toplantı, Afgan barış sürecine dair de genel bir fotoğraf veriyor.
Diğer taraftan Taliban örgütü temsilcileri, Afganistan için somut bir siyasi perspektif sağlamaları gerektiğinden, bu görüşmeler Taliban için de bir meydan okuma mahiyetinde. Şu ana kadar belirsiz bir yaklaşım sergileyen grubun Afganistan'da "kapsayıcı" ve "İslami" bir hükümet kurma hedeflerine tutunmaya devam ettiği görülüyor.
Afganistan iç savaşı sırasında silahlı bir grup olarak ortaya çıkan Taliban, son 25 yılda ülkenin en etkili siyasi aktörlerinden biri haline geldi ve şu anda Afgan hükümetini tanımamasına rağmen, temsilcileriyle ülkenin geleceği konusunda görüşüyor.
Doha’da devam eden birinci tur müzakerelerin ilk gününde taraflar, bir sonraki toplantıda görüşülecek konuları ve müzakere esaslarını belirleyerek ortak bir sekretarya oluşturdu. İki tarafın da ateşkes ve Afganistan'da uzun süredir devam eden savaşı sona erdirme amaçlı siyasi bir anlaşma üzerinde görüşmesi bekleniyor.

DİĞER DÜNYA HABERLERİ

İsrail devlet televizyonu, Katar’dan İsrail’e Güney Kıbrıs üzerinden Amerikan füzesi sevk edildiğini açıkladı

BM: Sudan'da insan eliyle oluşturulan kriz çok büyük boyutta

Birleşmiş Milletler, Sudan'da 25 milyon kişinin insani yardıma muhtaç olduğunu, 8,6 milyon kişinin yerinden edildiğini belirterek, "Sudan'da tamamıyla insan eliyle oluşturulan kriz çok büyük boyutta" ..